شاک ویو تراپی از روش‌های موثر فیزیوتراپی جهت درمان بیماران اسکلتی عضلانی و همچنین بیماری‌هایی نظیر تنیس البو (آرنج تنیس بازان)، التهاب شانه و … است. از شوک ویو تراپی در مواردی نظیر خار پاشنه نیز استفاده می‌شود.
شاک ویو تراپی (shockwave therapy) چیست؟
شاک ویوها امواج صوتی هستند که دارای خصوصیات فیزیکی خاصی هستند، از جمله غیرخطی بودن، یک فشار بالا که همراه با فشار پایین می‌باشد و همچنین طول موج‌های کوتاه. آنها دارای یک پالس واحد، دامنه فرکانس گسترده (۰-۲۰ مگاهرتز) و دامنه فشار بالا (۰-۱۲۰ مگاپاسکال) هستند.
این ویژگی‌ها فاز مثبت و منفی شاک ویو را ایجاد می‌کنند. فاز مثبت، نیروهای مکانیکی مستقیم را تولید می‌کند، در حالی که فاز منفی حفره‌هایی با فضای خالی و گاز ایجاد می‌کند که در پی آن با سرعت زیاد منفجر می‌شوند و موج دوم شاک ویو را ایجاد می‌کنند.
در مقایسه با امواج اولتراسوند، حداکثر فشار شاک ویو تقریباً ۱۰۰۰ برابر بیشتر از فشار حداکثری یک موج اولتراسوند است.
درمان شاک‌ویو توسط چه کسانی انجام می‌شود؟
شاک ویو درمانی روشی است که در فیزیوتراپی رواج بیشتری دارد. این دستگاه با استفاده از انرژی بسیار کمتر از دستگاه‌های پزشکی در درمان بسیاری از بیماری‌های اسکلتی عضلانی، در درجه اول، مواردی که شامل بافت های پیوندی مانند رباط ها و تاندون ها است، استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی شاک ویو برای درمان تاندونوپاتی‌های قدیمی و مزمن نیز به کار می‌رود. برخی از التهابات تاندون وجود دارد که ظاهراً به درمان‌های جنرال پاسخ نمی‌دهد، و داشتن گزینه درمان با شاک ویو به فیزیوتراپیست اجازه می‌دهد ابزار دیگری مورد استفاده خود قرار دهد.
شوک ویو تراپی بیشتر برای افرادی مناسب است که دارای تاندینوپاتی مزمن (یعنی بیشتر از شش هفته) هستند (که معمولاً به عنوان تاندونیت شناخته می‌شود) که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند. این موارد عبارتند از:
- آرنج تنیس بازان (tennis elbow)
- دردهای تاندون آشیل
- روتاتور کاف
- ورم کف پا
- التهاب در شانه و …
این موارد می‌تواند در نتیجه ورزش، استفاده بیش از حد یا فشارهای مکرر باشد.
شما در اولین مراجعه توسط فیزیوتراپیست ارزیابی خواهید شد تا تأیید کند که شما کاندید مناسبی برای درمان موج شوک هستید یا خیر.
فیزیوتراپیست اطمینان حاصل می کند که شما در مورد شرایط خود و آنچه می‌توانید در کنار درمان انجام دهید اطلاعات کافی را دریافت کرده باشید (اصلاح فعالیتها، تمرینات خاص، ارزیابی سایر موارد موثر مانند وضعیت خواب و نشستن، فشار یا ضعف سایر گروه‌های عضلانی و غیره)
درمان شاک ویو معمولاً هفته‌ای یک تا دو بار و به مدت ۳ تا ۶ هفته، بسته به نتیجه گرفته شده، انجام می شود. این روش درمانی می‌تواند باعث ناراحتی و درد خفیف شود، اما حداکثر فقط ۴ تا ۵ دقیقه طول می‌کشد و می توان شدت آن را تنظیم کرد تا راحت باشید.
مکانیسم عملکرد شاک ویو
مکانیسم‌های پیشنهادی برای نحوه عملکرد شاک ویو شامل موارد زیر است:
- تحریک نئوواسکولاریزاسیون (جوانه‌زنی مویرگ‌های جدید) در محل اتصال تاندون و استخوان
- افزایش تکثیر و دوباره شکل‌گیری سلول‌های سازنده تاندون (تنوسیت) و ترمیم کننده استخوان
- افزایش میزان نفوذ لکوسیت‌ها
- افزایش فاکتور رشد و در پی آن سنتز پروتئین بیشتر برای ساخت کلاژن و بازسازی بافت آسیب دیده
شاک ویو تراپی یک تغییر فشار ناگهانی است که به سرعت در فضای بافت منتشر می‌شود و با تغییر ناگهانی فشار همراه است. اثر قابل توجه دیگر این موج حفره سازی‌‌های بسیار ریز (کاویتاسیون) در بافت است که در نتیجه‌ی فشار منفی موج است.
اثر مستقیم خود موج شاک‌ویو و اثرات کاویتاسیون (حباب سازی در بافت) به صورت غیرمستقیم، باعث تشکیل هماتوم و مرگ سلول‌های مرکزی نقطه آسیب دیده می‌شود، که در ادامه‌‌ی آن تشکیل سلول‌های تاندونی و استخوانی جدید اتفاق می‌افتد که همان هدف نهایی درمان است.
آیا شوک ویو عوارض درمانی خاصی در پی دارد؟
تا کنون عوارض خاص و طولانی برای شوک ویو تراپی مطرح نشده است و مقالات، اختلال یا عارضه‌ای که توسط این موج به بدن وارد شود را تایید نکرده‌اند. از جمله اختلالات و عوارض این موج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقداری درد در حین اعمال این درمان (که حدودا ۳ تا ۵ دقیقه زمان می‌برد)، که به محض تمام شدن شاک‌ها این درد وجود نخواهد داشت.
- احتمال وجود درد بسیار خفیف، حداکثر ۱ الی ۲ روز بعد از درمان
- کبودی
- قرمزی
- ورم خفیف
توجه داشته باشید که این علائم فقط احتمال دارد بروز کند و بروز آنها فطعی نیست، و همچنین در صورت بروز، کوتاه مدت و گذرا هستند و در بافت باقی نمی‌مانند.
موارد استفاده از شاک‌ویو در درمان بالینی
اصولا دستگاه شاک ویو در درمان بيماری‌های اسكلتی عضلانی زیادی استفاده می‌شود. این موارد عبارتند از:
- خار پاشنه و دردهای کف پایی
- التهاب تاندون و رباطهای اندامهای فوقانی و تحتانی
- سندرم درد تروکانتریک در بالای ران و بورسیتها لگن
- سندرم استرس داخلی تیبیا در ساق پا
- تاندینوپاتی اطراف کشکک زانو
- التهابات تاندونی آرنج شامل تنیس الیو (tennis elbow) و گلفر البو (golfer’s elbow) و دیگر دردهای اطراف آرنج
- دردهای کف پا، تاندونیت آشیل، التهاب فشیای کف پایی (plantar fasciitis)
- اسپاسم‌های مزمن و باندلهای عضلانی اطراف ستون فقرات
- رسوب کلسیم (calcification) در تانونها و مفاصل به دلیل بی حرکتی و التهابات مزمن و طولانی در بافت
- دردهای جلوی ساق که ناشی از التهاب عضلات می‌باشد (shin splints)
درمان خار پاشنه با دستگاه شاک ویو
خار پاشنه در اصل یک اختلال ارتوپدی می‌باشد که در نتیجه التهاب plantar fascia (نواری که استخوان پاشنه و انگشتان پا را به هم متصل می‌کند) و از دست دادن انعطاف پذیری آن رخ می‌دهد. در این ناحیه، یک بر آمدگی استخوانی به شکل خار تشکیل می‌شود.
برای شروع درمان خار پاشنه با شاک ویو ابتدا به کمک معاینه فیزیکی یا سونوگرافی، ناحیه آسیب دیده و دردناک مشخص خواهد شد. سپس پزشک منطقه درمانی را مشخص نموده و ژل تماسی را بر روی ناحیه اعمال می‌کند.
پزشک به کمک ابزار دستی امواج شاک ویو را به آرامی بر روی ژل، به نحوی که امواج مماس با سطح آسیب دیده است، قرار می‌دهد. این درمان تنها چند دقیقه طول می‌کشد و بعد از گذشت چند روز، کاهش درد در پاشنه پا احساس خواهد شد.
معمولا بین ۲ تا ۳ جلسه، بیماران می‌توانند برای درمان خار پاشنه اقدام کنند.
شاک ویو تراپی و درمان اختلال نعوظ
در این روش درمانی، ارسال امواج پالسی به آلت تناسلی، موجب آزاد شدن فاکتورهای رشد و ایجاد عروق خونی جدید می‌شود. برای ایجاد نعوظ طبیعی، وجود جریان خون مناسب ضروری است.
درمان اختلال نعوظ با شاک ویو دارای قابلیت فعالسازی سلول‌های بنیادی در آلت تناسلی را دارد، که این ویژگی سبب بهبود عملکرد نعوظ و افزایش رشد بافتهای آلت تناسلی خواهد شد. به زبان ساده‌تر، شاک ویو درمانی توانایی افزایش سایز آلت تناسلی را دارد.
نتایج شاک ویو تراپی نعوظ همانند دیگر درمان‌های پزشکی برای هر فرد متفاوت است، اما در بسیاری از مردان تنها با یک جلسه درمان نتایج قابل توجهی کسب می‌شود.
موارد منع استفاده از دستگاه شاک ویو در فیزیوتراپی
موارد منع استفاده از دستگاه شاک ویو در فیزیوتراپی یا شوک تراپی عبارتند از:
- عفونت ادراری حاد
- سرطان کلیه
- انسداد مجرای ادرار به علت وجود سنگ
- مشکلات قلبی تهدید کننده
- ناهنجاری های انعقادی خون اصلاح نشده
- پیلونفریت فعال
- تغییرات پاتولوژیک ، یا آنوریسم
- ناهنجاری های کلیه یا نارسایی کلیه
- فشار خون بالا
- در بدشکلی‌های ستون فقرات که وضعیت ذهنی بیمار را تحت تاثیر قرار گرفته باشد
- عدم توانایی بیمار در همکاری
مرکز شاک ویو تراپی کلینیک فیزیوتراپی آرتان در تهران
دردهای اسکلتی عضلانی مزمن، خار پاشنه، تاندونیت‌ها و … از موارد کاربرد دستگاه شاک ویو می‌باشند. کلینیک فیزیوتراپی آرتان از باسابقه‌ترین مراکز در زمینه استفاده از شوک ویو در سطح تهران است.
فیزیوتراپیست حرفه‌ای مشغول در مرکز فیزیوتراپی آرتان ، با معاینه دقیق بیمار، اجرای درمان مناسب و در کنار آن در صورت نیاز، بهره‌گیری از دستگاه شوک ویو با آگاهی به عوارض استفاده زیاد از تکنولوژی شاک‌ویو، می‌تواند به افزایش سرعت بهبودی بیمار کمک نموده و رضایت وی را از درمان بالا ببرد.
